عفونت مثانه

بی اختیاری ادرار

مثانه عصبی

سرطان مثانه

عفونت مثانه چیست؟

آیا می توان از عفونت ادراری پیش گیری کرد؟
برای پیشگیری می توانید اقدامات زیر را بکار برید:
- روزانه مقدار زیادی آب بنوشید (8-6لیوان)
- مصرف ویتامینC باعث افزایش اسیدیته ادرار می گردد و در نتیجه محیط را برای رشد باکتریها  نامناسب می سازد.
- هر زمان که احساس  می کنید نیاز به دفع ادرار دارید از دستشویی رفتن امتناع نکنید و  هر بار مثانه را کاملاً خالی کنید.
- پیش از  مقاربت جنسی و بعد از آن ادرار نمایئد و دستگاه تناسلی را با آب و صابون ملایم بشوئید.
- بعد از اجابت مزاج موضع را از جلو به عقب تمیز کنید تا از ورود باکتری های مدفوع به مجاری ادرا ر جلوگیری شود .
- از لباس زیر نخی و مناسب ( تنگ نباشد) استفاده کنید تا جریان هوا نا حیه را خشک نگه دارد .
- خانمهایی که بطور مکرر دچار  عفونتهای ادراری می شوند بهتر است روشهای جلوگیری از بارداری مانند  دیافراگرام را بکار نبرند و ترجیحاً از کاندوم استفاده کنند.
- خانمهایی که مستعد عفونتهای ادراری هستند از دوش حمام بجای وان استفاده نمایند.
- از فراورده های بهداشتی مخصوص دستگاه تناسلی (اسپری یا پودر) و صابون های قوی که باعث تحریک دستگاه تناسلی می گردند خودداری نمایند.

خطر ابتلا به عفونت مثانه در چه کسانی بیشتر است؟

- وجود هر گونه مورد غیر طبیعی درساختمان مجاری ادرار که منجر به انسداد جریان ادرار گردد.
- مردانی که پروستات بزرگی دارند.
- استفاده از سوند
- ابتلا به دیابت و سایر بیماریهایی که باعث سرکوب سیستم ایمنی بدن می شوند.

درمان:

برای درمان عفونت مثانه، آنتی‌بیوتیک به مدت 5-3 روز تجویز می‌شود. اگرعفونت مثانه تکرار شود و شدید باشد، آنتی بیوتیک به صورت طولانی مدت تجویز می‌گردد. نوشیدن آب به مقدار زیاد برای درمان عفونت مثانه توصیه می‌شود. حداقل نوشیدن 2 لیتر آب در روز برای سلامتی مفید خواهد بود هر چند شواهد کافی برای آن در دسترس نیست.

منابع:

1-کتاب اورولوژی اسمیت 2008
2-http://kidney.niddk.nih.gov

3- http://www.healthscout.com/ency/68/142/main.html

بی‌اختیاری ادرار

بی‌اختیاری ادرار به معنای از دست دادن کنترل دفع ادرار است بطوری که قبل از رسیدن به توالت ادرار نشت خواهد کرد. انواع مختلفی از بی‌اختیاری ادرار وجود دارد.
بی‌اختیاری استرسی (Stress incontinence)
شایعترین نوع بی‌اختیاری است و در هنگام سرفه کردن- عطسه- بلند خندیدن، تمرینات ورزشی اتفاق می‌افتد. در خانمها زمانی اتفاق می‌افتد که ماهیچه‌های لگن و اسفنکتر ضعیف هستند.

بی‌اختیاری همراه با فوریت (Urge incontinence)
بیمار به محض احساس ادرار دچار ریزش ادرار می‌شود و قادر به کنترل ادرار تا رسیدن به دستشویی نمی‌باشد. این نوع بی‌اختیاری بیشتر در اثر آسیب عصب در بیماران دیابتی، سکته مغزی، عفونتها و غیره اتفاق می‌افتد.

بی‌اختیاری پارادوکس (Overflow incontinence)
بعلت احتباس مزمن ادرار ایجاد می‌شود و ادرار بطور مداوم و قطره قطره دفع می‌گردد.

مثانه بیش فعال (Overactive bladder)
اگر روزانه 8 بار یا بیشتر یا در هنگام شب بیشتر از دو بار جهت دفع ادرار به توالت می‌‌روید احتمالاً به مثانه بیش فعال مبتلا هستید.

علل و عوامل خطر
یک سری عوامل بطور موقت در فرد ایجاد بی‌اختیاری ادراری می‌کنند مانند عفونتهای مجاری ادرار- تحریکات یا عفونتهای دستگاه تناسلی- یبوست- چاقی- سیگار کشیدن- تأثیر داروها- تمرینات ورزشی فشرده.
یک سری عوامل نیز بطور غیرموقت ایجاد بی‌اختیاری ادراری می‌کنند از جمله:
- افزایش سن
- ضعف در ماهیچه‌های نگهدارنده مثانه و همچنین بافت مثانه
- مصرف الکل- قهوه و داروها
- ضعف در ماهیچه‌های دریچه خروجی ادرار
- ضعف در ماهیچه‌های لگنی به دنبال زایمان طبیعی سخت
- بیش فعالی ماهیچه‌های مثانه
- انسداد مجرای خروجی ادرار (مثلاً به علت بزرگی پروستات در مردان)
- اختلالات هورمونی در خانمها
- اختلالات عصبی
- افتادگی رحم
- غیرطبیعی بودن ساختمان مجرا
- عدم تحرک به مدت طولانی
- دیابت
- بالا بودن سطح کلسیم خون
بی‌اختیاری به صورت شایع‌تری در زنان نسبت به مردان وجود دارد. این موضوع می‌تواند به علت زایمان‌های سخت واز دست دادن هورمونهای زنانگی بدنبال یائسگی باشد.

چگونه می‌توان بی‌اختیاری ادراری را بهبود بخشید؟
- انجام تمرینات ورزشی که منجر به تقویت عضلات لگنی می‌شود. مانند ورزش‌های Kegel که می‌توان آن را در طی روز در هنگام دراز کشیدن- ایستادن یا حتی زمانی که بر روی صندلی نشسته‌اید بطور مرتب انجام دهید.
برای انجام این ورزش باید عضلات دور مهبل و مقعد را سفت کنید (درست مثل زمانی که می‌خواهید جلوی جریان ادرار را بگیرید) و 8 تا 10 ثانیه نگهدارید و سپس آزاد کنید. در هر بار انجام ورزش 10 انقباض انجام دهید. این عمل را به تعداد 3 بار در روز برسانید.

شکل-1 شما میتوانید تمرینات کگل را در حالت خوابیده، نشسته یا حتی هنگامی که ایستاده اید انجام دهید

-    تغییر عادات به عنوان مثال بعد از ساعت 8 شب از نوشیدن مایعات خودداری کنید.
- تغییرات در رژیم غذایی
- کاهش وزن
- درمان دارویی (در موارد بیش فعالی مثانه)
- تحریک عصب
- جراحی (در موارد بی‌اختیاری استرسی)
- استفاده از سوند برای تخلیه ادرار

بی‌اختیاری ادرار در کودکان

شکل 2

شب ادراری یا ناتوانی در کنترل ادرار (Enuresis)، یکی از اختلالات رایج دوران کودکی است. این واژه زمانی به کار می‌رود که حداقل 2 بار در هفته و به مدت 3 ماه متوالی در کودکان 5 سال به بالا اتفاق افتد. شب ادراری به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. کودکانی که از دوران شیرخوارگی هیچگاه برای مدتی کنترل ادرار خود را به دست نیاورده‌اند به عنوان شب ادراری اولیه تلقی می‌شوند و کودکانی که حداقل برای مدت شش ماه شب ادراری نداشته و بعدها دچار شب ادراری گشته‌اند به عنوان شب ادراری ثانویه تلقی می‌شوند.

والدین گرامی نکات زیر را همیشه به یاد داشته باشید
- شب ادراری در کودکان شایع است
- شب ادراری بیشتر در پسر بچه‌ها اتفاق می‌افتد
- بی‌اختیاری در روز در دختر بچه‌ها بیشتر اتفاق می‌افتد
- بعد از سن 5 سالگی سالانه حدود 15 درصد از موارد شب ادراری، بطور طبیعی بهبود می‌یابند
- درمان شامل: آرامش و صبر- تغییر رژیم غذایی- زنگهای هشدار دهنده- داروها و پیروی از توصیه‌های ذکر شده می‌باشد.

مثانه عصبی

- رفتار درمانی
- تحریک الکتریکی
- درمان عفونتها
- دارو درمانی
- جراحی
- طب سوزنی
- قطع ریشه‌های عصبی
- سونداژ متناوب تمیز
- کاتاتریزاسیون مداوم و موقت

 منابع:
   1-کتاب اورولوژی اسمیت 2008
  2- مثانه عصبی در بیماران مبتلا به آسیب نخاعی (ویژه پرستاران)- دکتر سید محمد مهدی حسینی مقدم-زمستان 1384
  3-http://kidney.niddk.nih.gov

سرطان مثانه 
                                                 
                                                                                                                       شکل-1

مثانه عضوی است تو خالی که درون حفره لکن خاصره  وجود دارد و دیواره های ماهیچه ای و قابلیت انعطاف آن موجب می شود تا حدود 2 پیمانه ادرار در آن جمع آوری گردد.
ادرار در کلیه ها  ساخته شده و توسط دو لوله باریک (حالب) وارد مثانه شده ، دیواره مثانه  چندین لایه  دارد که بر اساس درگیری هر کدام از این لایه ها سرطان مثانه را مرحله بندی می کنند . تومور مثانه  به علت رشد سلولهای سرطانی در دیواره مثانه بوجود می آید که بیشتر موارد به شکل یک توده  گل کلمی پایه دار است.
رشد سلولهای سرطانی می تواند به خارج مثانه نیز گسترش یابد و یا حتی به اعضا دور دست ، دست اندازی کند.

- سیگار یکی از مهمترین عوامل خطر برای سرطان مثانه می باشد ( به میزان 5-4 برابر افراد عادی ) حتی در کسانیکه در معرض دود سیگارهستند نیز احتمال خطر بالاست.
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی صنعتی ( مانندلاستیک ، صنایع رنگ، صنایع چاپ ، تولیدات گاز و قیر، صنایع پردازش آلومینیوم و آهن )
- عفونت طولانی مدت با کرم انگلی "شیستوزما هماتوبیوم"
- عفونتهای طولانی مدت یا مکرر  در ناحیه مثانه
- افزایش سن ( این بیماری در افراد زیر 40 سال  نادر است)
- جنسیت : این بیماری در مردان حدود 3 برابر بیشتر از زنان اتفاق می افتد
- نژاد: در افراد سفید پوست بیشتر از سیاهپوستان  اتفاق می افتد.
- مصرف میوه و سبزیجات احتمال خطر را کاهش می دهد و بر عکس نوشیدن قهوه زیاد احتمال خطر را افزایش می دهد.
- سابقه رادیوتراپی  یا شیمی درمانی باعث افزایش خطر می شود.

علائم سرطان مثانه

- وجود خون در ادرار
- سوزش و درد هنگام دفع ادرار
- احساس نیاز به دفع ادرار علیرغم نداشتن ادرار
- اشکال در دفع ادرار
- 
و در صورت عدم تشخیص به موقع:

- کاهش وزن
- کاهش اشتها
- تب
- دردهای استخوانی ودردهای ناحیه مقعد و یا ناحیه لگن

درمان

درمان تومور مثانه به مهاجم یا غیر مهاجم بودن آن بستگی دارد. برای تومور های غیر مهاجمی که زود تشخیص داده می شوند پزشک سعی می کند تومور را از طریق یک اشعه الکتریکی شدید که به وسیله سیستوسکوپ وارد مثانه می شود تخریب کند,این روش درمانی فولگوریشن نامیده می شود؛برای تومور های کوچک این روش تنها روش لازم است و نیاز به سایر اقدامات نمی باشد.یک روش درمانی دیگر شامل ریختن داروهای شیمی درمانی در درون مثانه است. این روش درمانی هیچ عارضه خاصی را برای شما ایجاد نمی کند.
تومورهای بزرگتر که به درون عضلات دیواره مثانه راه یافته اند باید به وسیله عمل جراحی برداشته شوند. بعضی اوقات قسمتی از مثانه یا تمام آن برداشته می شود,این عمل جراحی سیستکتومی نام دارد .اگر کل مثانه برداشته شود تحت بیهوشی, عمل صورت می گیرد. حالب ( مجرایی که ادرار را از کلیه به مثانه هدایت می کند )به قسمتی از روده کوچک که ایلئوم نامیده می شود, متصل می شود تا ادرار از کلیه به ایلئوم هدایت شود. سپس سوراخی بر روی شکم ایجاد می شود تا ادرارازطریق این مجرااز روده خارج شود.یک کیسه پلاستیکی مخصوص نیز به این سوراخ متصل می شود.
سایر اقدامات درمانی برای تومور های مهاجم شامل رادیو تراپی وشیمی درمانی برای تومور هایی است که سلول های آن ها به خارج مثانه دست اندازی کرده اند.
ممکن است درمان شما ترکیبی از درمان های ذکر شده باشد.

بطور کلی راه های درمان عبارتند از:

الف) کموتراپي داخل مثانه‌اي: از طريق سوند مواد شيميايي به مثانه وارد مي‌شود. اين کار نقش پيشگيرانه و درماني جهت جلوگيري از عود و از بين بردن بقاياي سلول‌هاي تومورال سطحي دارد، که هفته‌اي يک بار و براي مدت 6 هفته استفاده مي‌شود. شايع‌ترين داروهاي مصرفي در کموتراپي سرطان مثانه عبارتند از ميتومايسين- C، تيوتپا، دوکسي روبيسين و BCG که BCG داروي انتخابي مي‌باشد.
ب) رزکسيون (برداشتن تومور از راه مجرا): از طريق مجراي ادرار با دستگاه رزکتوسکوپ وارد مثانه شده و تومورهاي سطحي را بر مي‌دارند.
ج) پارشيال سيستکتومي (برداشت ناکامل مثانه): که در آن قسمتي از مثانه با عمل جراحي برداشته مي‌شود که اين کار به‌طور معمول در تومورهاي منفرد بيشتر انجام مي‌شود.
د) راديکال سيستکتومي: اين روش در واقع برداشتن ارگان‌هاي مختلف واقع در قدام لگن است که در مردان شامل مثانه با چربي اطراف، پريتوئن روي آن، پروستات و سمينال وزيکول مي‌باشد.
هـ) راديو تراپي
و) شيمي درماني: مهم‌ترين دارو در شيمي درماني سپس پلاتين است که به تنهايي مي‌تواند باعث درمان 30 درصد از سرطان‌ها باشد.
ز) درمان‌هاي ترکيبي

درمان تا چه زمانی ادامه دارد؟

مانند سایر فرم های سرطان ,درمان سرطان مثانه نیز زمانی موفقیت آمیز خواهد بود که قبل از انتشار آن به سایر قسمت های بدن درمان شروع شود وبه همین دلیل است که سرطان باید هرچه زود تر تشخیص داده شود؛ بنابراین اگر علائمی از سرطان مثانه را دارید هرچه زود تر به دکتر خود مراجعه کنید. اگر تومور شما غیر مهاجم است شانس درمان شما بسیار عالی است,اگرچه باید به صورت منظم تست سیستوسکوپی را انجام دهید چون تومور های کوچک اغلب اوقات برگشت پذیرند و احتمال گسترش و دست اندازی تومور جدید وجود دارد.
برداشتن تومور مهاجم به همراه قسمتی از مثانه باعث کوچک شدن سایز آن می شود.و این به این معنی است که حفره مثانه مفدار کمتری از ادرار را می تواند در خود جای دهد بنابرین دفعات رفتن به دستشویی افزایش پیدا می کند

منابع:

   1-کتاب اورولوژی اسمیت 2008
   http://www.patient.co.uk2 
   http://www.healthscout.com-3 

  http://www.mums.ac.ir/nurse/fa/inter_su_pat_educan -4 
  5-شکل 1 برگرفته از: www.okc.cc.ok.us/.../Hypothesis_1.htm